Zakup używanych maszyn budowlanych często bywa kluczowym elementem strategii rozwoju firm budowlanych, zwłaszcza w obliczu rosnących kosztów inwestycji i potrzeby zachowania płynności finansowej. Wybór najbardziej optymalnego sposobu finansowania – kredytu, leasingu czy pożyczki – może zaważyć na rentowności projektu, terminowości realizacji zleceń oraz stabilności budżetu przedsiębiorstwa. W poniższym, bardzo rozbudowanym i wyczerpującym artykule szczegółowo omówimy każde z tych rozwiązań, ich zalety, wady, wymagania formalne, a także praktyczne wskazówki, na co zwrócić uwagę podczas negocjacji warunków. Dzięki temu menedżerowie oraz właściciele małych i średnich firm budowlanych będą mogli podjąć w pełni świadomą decyzję, która optymalnie zabezpieczy ich interesy finansowe.

Kredyt bankowy na zakup używanych maszyn budowlanych

Różnice między kredytem inwestycyjnym a obrotowym

Najczęściej wybieraną formą finansowania inwestycji w sprzęt budowlany jest kredyt inwestycyjny. W porównaniu do kredytu obrotowego, który służy głównie do finansowania bieżącej działalności (zakup materiałów, wypłata wynagrodzeń, pokrycie chwilowych braków płynności), kredyt inwestycyjny jest przeznaczony na zakup środków trwałych, takich jak maszyny budowlane. Banki zazwyczaj wymagają przy tym przedstawienia szczegółowego biznesplanu lub kosztorysu zakupu, a także określenia okresu użytkowania maszyny. Wnioskując o kredyt, przedsiębiorca musi liczyć się z koniecznością zabezpieczenia — może to być zastaw rejestrowy na maszynie, poręczenia wspólników czy hipoteka na nieruchomości.

Kredyt inwestycyjny, w zależności od banku, może być rozłożony na okres od 3 do nawet 7 lat, co pozwala spłacać raty w sposób dostosowany do spodziewanych przychodów z kontraktów. W przypadku maszyn używanych, banki zwracają uwagę na wiek, markę, stan techniczny oraz historię serwisową sprzętu, ponieważ wpływa to bezpośrednio na jego wartość rynkową i bezpieczeństwo zabezpieczenia. Im młodsza i lepiej utrzymana maszyna, tym wyższy procent finansowania (nawet do 80–90% wartości zakupu). Starsze maszyny – powyżej 10 lat – mogą wymagać więksego wkładu własnego lub dodatkowych zabezpieczeń.

Wymagane dokumenty i proces kredytowy

Aby ubiegać się o kredyt na zakup używanej maszyny budowlanej, przedsiębiorstwo musi przygotować szereg dokumentów:

• Sprawozdania finansowe za ostatnie 2–3 lata (bilans, rachunek zysków i strat),
• Prognoza przepływów pieniężnych wraz z uzasadnieniem spadków i wzrostów sprzedaży w kontekście planowanej inwestycji,
• Wyciągi bankowe z konta firmowego z ostatnich 6–12 miesięcy,
• Dokumenty potwierdzające własność lub użytkowanie nieruchomości, która będzie służyła jako dodatkowe zabezpieczenie (jeżeli jest wymagana),
• Wycena rynkowa używanej maszyny, wykonana przez rzeczoznawcę lub autoryzowany serwis,
• Umowa przedwstępna zakupu maszyny (jeśli już została podpisana),
• Historia serwisowa – dokument potwierdzający regularne przeglądy, remonty, wymiany kluczowych części (silnik, układ hydrauliczny).

Proces kredytowy rozpoczyna się od złożenia wniosku wraz z powyższymi dokumentami. Bank inicjuje procedurę oceny zdolności kredytowej przedsiębiorstwa, a równocześnie weryfikuje stan techniczny maszyny za pomocą własnych rzeczoznawców lub rekomendowanych serwisów. Z reguły od momentu złożenia wniosku do otrzymania decyzji mija od 2 do 4 tygodni, w zależności od specyfiki banku. W przypadku decyzji pozytywnej bank zawiera umowę kredytową, a wypłata środków następuje najczęściej w transzach: pierwsza część przeznaczona jest na zapłatę zaliczki sprzedawcy, kolejne wypłaty w momencie dostarczenia dokumentów potwierdzających wniesienie wkładu własnego i odebrania maszyny.

Koszty kredytu – oprocentowanie, prowizje i marża banku

Całkowity koszt kredytu to nie tylko oprocentowanie nominalne, ale także prowizja od udzielenia kredytu, prowizja za rozpatrzenie wniosku, koszty ubezpieczenia (np. na wypadek utraty płynności), opłata od hipoteki (jeśli nieruchomość służy jako zabezpieczenie), a często także dodatkowe opłaty za monitorowanie zabezpieczenia (wypłaty transzowe, weryfikacja stanu technicznego w przyszłości). Standardowa marża banku dla kredytów inwestycyjnych w sektorze budowlanym w 2025 roku wynosi 1,8–3,5 pp powyżej stawki WIBOR (lub – w przypadku oferty z oprocentowaniem stałym – 4–7% w skali roku). Dodatkowo energiczni negocjatorzy mogą uzyskać obniżenie marży w zamian za założenie konta firmowego w danym banku lub zakup innych produktów (np. leasingu, ubezpieczenia OC/AC maszyn).

Dla przykładu, jeśli firma zaciąga kredyt w wysokości 400 000 zł na zakup używanej koparki, bank może naliczyć prowizję 2,5% wartości kredytu (10 000 zł) oraz rekomendować ubezpieczenie na okres kredytowania w wysokości około 1,2% rocznie. Oprocentowanie zmienne może wynieść WIBOR 3M + marża 2,0%, co w obecnych warunkach rynkowych kształtuje się na poziomie 9–10% rocznie. Tak więc koszt finansowania w pierwszym roku może przekroczyć 40 000 zł.

Leasing operacyjny używanych maszyn budowlanych

Struktura umowy leasingowej i korzyści podatkowe

Leasing operacyjny cieszy się rosnącą popularnością wśród firm budowlanych, gdyż pozwala na pełne zaliczenie rat leasingowych w koszty uzyskania przychodu, co w praktyce obniża obciążenie podatkowe. Korzystając z leasingu operacyjnego, firma nie staje się właścicielem maszyny – leasingodawca (operator leasingowy) nim zarządza, a firma korzystająca (leasingobiorca) wnosi opłatę w formie rat. Po zakończeniu okresu umowy możliwe jest wykupienie maszyny za symboliczne 1–10% wartości początkowej, w zależności od ustaleń.

W przypadku leasingu używanej maszyny budowlanej operator najpierw nabywa sprzęt od sprzedawcy, a następnie udostępnia go leasingobiorcy. Cała operacja wymaga przedstawienia przez leasingobiorcę dokumentów potwierdzających prowadzenie działalności, sprawozdań finansowych, a czasami również prognozy finansowej. Leasingodawca przeprowadza wycenę rynkową maszyny, sprawdza historię serwisową i ocenia ryzyko. Wysokość rat leasingowych zależy od wartości początkowej, okresu leasingowego (zwykle 3–5 lat w przypadku maszyn budowlanych) oraz odszacowanej wartości wykupu.

Zaletą leasingu są niższe wymagania wobec zdolności kredytowej: operator leasingowy ocenia zdolność na podstawie historii spłat rat i ogólnej sytuacji finansowej firmy. Leasingobiorca nie musi angażować własnych środków w wkład własny — standardowo można finansować 100% wartości maszyny wraz z VAT, co w porównaniu do kredytu jest ogromnym ułatwieniem. Raty leasingowe płaci się w ratach miesięcznych lub kwartalnych, a ich wielkość można dostosować do sezonowości branży budowlanej (np. wyższa raty w sezonie, niższe poza nim).

Wady leasingu używanych maszyn

Choć leasing używanej maszyny budowlanej wydaje się bardzo korzystny, należy zwrócić uwagę na kilka istotnych wad. Po pierwsze, całkowity koszt leasingu (sumaryczne raty plus wartość wykupu) często przewyższa koszt kredytu, zwłaszcza gdy leasingodawca narzuca wyższą marżę ze względu na zwiększone ryzyko finansowania używanego sprzętu. Po drugie, umowa leasingowa nakłada na leasingobiorcę obowiązek terminowych przeglądów w autoryzowanych serwisach oraz utrzyme­nia maszyny w odpowiednim stanie technicznym, co może generować dodatkowe, nie zawsze przewidziane koszty.

Warto również wiedzieć, że operator leasingowy może wymagać przeprowadzenia ubezpieczenia AC oraz OC dla maszyny, co podnosi miesięczne opłaty. Ponadto niektóre firmy leasingowe pobierają opłatę manipulacyjną przy podpisaniu umowy, a także prowizję za weryfikację dokumentów.

Pożyczka na zakup używanego sprzętu – oferta firm pożyczkowych i instytucji pozabankowych

Elastyczność i szybkość decyzji

Coraz częściej przedsiębiorcy sięgają po pożyczki oferowane przez firmy pozabankowe, które specjalizują się w finansowaniu używanego sprzętu budowlanego. Pożyczkodawcy ci charakteryzują się elastycznymi kryteriami oceny zdolności finansowej – często nie wymagają szczegółowego biznesplanu, a jedynie podstawowych dokumentów potwierdzających dochody i prowadzenie działalności (np. miesięczne wyciągi bankowe, zaświadczenie z ZUS i US). Decyzja o przyznaniu pożyczki bywa wydawana nawet w ciągu 24–48 godzin od złożenia wniosku, a wypłata środków następuje tego samego dnia.

W ofertach firm pożyczkowych można znaleźć zarówno pożyczki ratalne, jak i limity odnawialne, które pozwalają na bieżące finansowanie drobnych napraw czy dokupienie dodatkowych elementów osprzętu. Dla wielu dużą zaletą jest brak konieczności angażowania nieruchomości jako zabezpieczenia – zabezpieczeniem najczęściej staje się sama maszyna, a pożyczkodawca zastrzega sobie prawo do rejestracji zastawu rejestrowego lub do wzięcia weksla in blanco.

Koszty pożyczki pozabankowej

Pożyczki pozabankowe wiążą się z wyższym oprocentowaniem niż kredyty bankowe czy leasing. Marża dla klientów biznesowych najczęściej mieści się w przedziale 8–15% w skali roku, a pożyczkodawcy naliczają dodatkowo prowizję za udzielenie (zwykle 2–5% kwoty pożyczki) i opłaty administracyjne za weryfikację wniosków. Całkowity koszt pożyczki jest więc znacząco wyższy niż w przypadku kredytu, co może przekładać się na wyższą ratę miesięczną.

Mimo to dla firm, które potrzebują szybkiego wspomożenia płynności lub nie spełniają restrykcyjnych wymogów bankowych, pożyczki od firm pozabankowych stanowią atrakcyjną alternatywę. Ważne jest jednak, aby przed podpisaniem umowy dokładnie przeanalizować RRSO (rzeczywistą roczną stopę oprocentowania), sprawdzić całościowy harmonogram spłat oraz zweryfikować, czy pożyczkodawca nie nalicza dodatkowych opłat za wcześniejszą spłatę czy za nieterminowe regulowanie rat.

Leasing zwrotny i wynajem długoterminowy – alternatywne formy finansowania

Leasing zwrotny – sposób na szybkie uwolnienie kapitału

Leasing zwrotny (sale and lease back) to mechanizm, w którym przedsiębiorca sprzedaje posiadany sprzęt leasingodawcy, a następnie bierze go w leasing operacyjny. Choć w kontekście używanych maszyn stosuje się go rzadko, w sytuacji, gdy firma posiada własny, choć starszy sprzęt, a pilnie potrzebuje kapitału, sprzedaż i ponowny wynajem pozwala na uwolnienie środków finansowych przy jednoczesnym zachowaniu dostępu do maszyny. Część przychodu ze sprzedaży zostaje wypłacona na konto przedsiębiorcy, a kolejną inwestycję można sfinansować z nowych rat leasingowych.

Decydując się na leasing zwrotny, warto pamiętać, że wartość wykupu (raty końcowej) może być wysoka, ponieważ leasingodawca musi zabezpieczyć się na wypadek utraty wartości sprzętu. Jednakże korzyść płynąca z natychmiastowego dopływu gotówki bywa decydująca w przypadku konieczności zrealizowania pilnych płatności lub rozpoczęcia kolejnych kontraktów.

Wynajem długoterminowy – elastyczność, lecz bez amortyzacji

Wynajem długoterminowy to forma, w której firma wynajmuje maszynę od dostawcy na określony czas (zwykle od 6 miesięcy do 3 lat), płacąc stałą opłatę miesięczną, zawierającą amortyzację, serwis i ubezpieczenie. Podczas gdy w leasingu firma ma możliwość wykupu maszyny po okresie umowy, w wynajmie długoterminowym sprzęt należy zwrócić wynajmującemu lub przedłużyć umowę. Dla części przedsiębiorstw, które skupiają się na realizacji krótkoterminowych projektów (np. budowa dróg lokalnych, remonty kamienic czy modernizacje instalacji), wynajem może być korzystny, ponieważ pozwala uniknąć ryzyka związanego ze spadkiem wartości maszyny oraz konieczności martwienia się o sprzedaż sprzętu, gdy już nie jest potrzebny.

Wynajem długoterminowy obejmuje w cenie serwis i przeglądy, co zapewnia przewidywalne koszty utrzymania, a opłaty można w pełni zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w momencie poniesienia. Wadą jest brak możliwości amortyzacji we własnym zakresie, co oznacza, że firma nie zyskuje żadnej wartości rezydualnej po zakończeniu umowy. Niemniej jednak w branży budowlanej, gdzie zapotrzebowanie na specjalistyczny sprzęt może okazać się sezonowe, wynajem długoterminowy bywa optymalnym rozwiązaniem pozwalającym uniknąć problemów z płynnością.

Podsumowanie i praktyczne wskazówki

Wybór między kredytem, leasingiem a pożyczką na finansowanie zakupu używanej maszyny budowlanej zależy od kilku kluczowych czynników:
– Wielkość budżetu i dostępność wkładu własnego,
– Spodziewany czas użytkowania maszyny (krótkoterminowe projekty vs długoterminowa eksploatacja),
– Możliwość zabezpieczenia (nieruchomości, poręczenia, zastaw na maszynie),
– Poziom ryzyka związanego z awariami i przestojami,
– Preferencje podatkowe (pełne koszty leasingu operacyjnego vs amortyzacja własna),
– Potrzeba szybkiego dostępu do gotówki (leasing zwrotny, pożyczki pozabankowe).

Dla przedsiębiorstw, które cenią sobie niższe raty i możliwość amortyzacji, kredyt bankowy może być optymalny, o ile firma spełnia wymagania zdolnościowe i ma pewność co do terminowości przychodów. Dla tych, którzy chcą w pełni zaliczyć koszty w koszty uzyskania przychodu i cenią formalną prostotę, leasing operacyjny używanych maszyn bywa najbardziej atrakcyjny. Natomiast w sytuacjach, gdy konieczne jest szybkie zabezpieczenie finansowania, a nie ma czasu na skomplikowane procedury bankowe czy formalności leasingowe, warto rozważyć pożyczki od firm pozabankowych lub wynajem długoterminowy.

W celu pogłębienia wiedzy, poznania praktycznych porad dotyczących każdej z metod finansowania oraz zrozumienia niuansów związanych z inwestowaniem w używany sprzęt, zachęcamy do sięgnięcia po kompleksowy przewodnik: https://budosfera.pl/uzywane-maszyny-budowlane-czy-warto-inwestowac-kompleksowy-przewodnik-dla-firm-budowlanych/

Dzięki temu przewodnikowi dowiesz się, jak minimalizować ryzyka finansowe, jakie zabezpieczenia wybrać, a także jak wynegocjować najlepsze warunki umowy w banku, firmie leasingowej lub u pożyczkodawcy pozabankowego.

Artykuł zewnętrzny.